Interview met Andrea Gulickx

Interview met Andrea Gulickx – door Ruud van der Bliek

Voor Nature First NL/BE ben ik in gesprek met de bekende Nederlandse fotografe en workshopgeefster Andrea Gulickx over hoe zij bij haar fotografie en workshops de natuur gebruikt en er rekening mee houdt.

Andrea woont met haar echtgenoot in een sfeervol huis met prachtige bloementuin in het dorpje IJzendoorn in de Betuwe. Het dorp ligt, beschermd door een hoge dijk, pal aan de rivier de Waal. De rivier met haar uiterwaarden en rivierbossen is een belangrijke inspiratiebron voor haar fotografie. Zo belangrijk, dat ze er haar eerste gepubliceerde fotoboek ‘De Waal Bewogen’ aan gewijd heeft. Dit boek is de opmaat naar haar huidige stijl van fotograferen, waarbij ze veelvuldig gebruik maakt van ICM (intentional camera movement, een manier om te schilderen met licht).

Ondanks dat ze landschappen en natuur gebruikt als onderwerp voor haar foto’s, noemt ze zich nadrukkelijk geen landschaps- of natuurfotograaf. Landschappen zijn er om mee te schilderen, net als paddenstoelen en haar favoriete “wilde” bloemen, de boshyacint en de bosanemoon. Deze twee bloemen komen in Nederland vrijwel enkel nog voor op landgoederen, waar ze ooit zijn aangeplant en verwilderd. Verder vind je haar vooral in aangelegde bloementuinen. In kwetsbare biotopen als bloemenweides en natte gebieden met libellen en vlinders komt ze nauwelijks en met een groep cursisten is dit voor haar uit den boze.

Enerzijds omdat ze onvoldoende kennis heeft van deze gebieden en hoe zich hierin te verplaatsen zonder schade toe te brengen en anderzijds omdat ze van zichzelf een ‘gemakzuchtige’ fotograaf is, die weinig zin heeft om veel moeite te doen voor een specifieke locatie of onderwerp. Bijzondere soorten interesseren haar in fotografisch opzicht al helemaal niet. Haar foto’s bevatten vooral licht, vormen en emotie en de onderwerpen zijn daarin slechts figuranten.

Ook wanneer ze geen gebruikt maakt van de ICM-techniek, blijft ze altijd op zoek naar het licht en bijzondere invalshoeken. Van haar hand geen registrerende foto’s, maar zorgvuldig gemaakte sfeerfoto’s met zachte vormen en pasteltinten. Het proces van foto’s maken en bewerken is voor haar veel leuker en interessanter dan het te fotograferen onderwerp zelf.

Veelal gebruikt ze Laowa macrolenzen, die een 2x vergrotingsfactor hebben en waarmee ze graag abstracte beelden maakt. Daarnaast is ze een enorme fan van de creatieve lenzen van Lensbaby. Voor beide merken is ze in Nederland ambassadeur.

Tijdens de workshops laat ze haar cursisten kennismaken met de voor haar kenmerkende manier van fotografen en houdt daarbij geen geheimen achter. Open en eerlijk deelt ze haar werkwijze en technieken, zodat iedereen weet hoe je een kenmerkende ‘Andrea foto’ kunt maken. De workshops worden gegeven op landgoederen en in aangelegde bloementuinen. Alleen voor paddenstoelen gaat ze met de cursisten het bos in. Vooraf vraagt ze van de deelnemers aandacht voor de kwetsbaarheid van de omgeving waar ze zijn. Bij bloementuinen is dat niet zo moeilijk, want daar kun je toch niet van de paden af. Op de landgoederen is ze zich zeer bewust van de kwetsbaarheid van de stinsenplanten en ze ziet erop toe dat er geen verkeerde dingen gebeuren. Ze vraagt o.a. aandacht voor het voorzichtig plaatsen van fototassen, zoveel mogelijk vanaf de paden te fotograferen en niets te vertrappen. Als bescherming tegen de vaak natte grond waar je op ligt, adviseert ze de cursisten om gebruik te maken van een regenbroek in plaats van een plastic vuilniszak. In een regenbroek is je afdruk op de grond veel kleiner en zie je veel beter waar je je beweegt dan liggend op een grote plastic zak, die ook nog eens vergeten kan worden of wegwaaien. Tijdens de workshops is ze dan ook altijd attent op onbewust of onzorgvuldig gedrag van haar cursisten en zorgt ze ervoor niets achter te laten. ‘Een van de redenen dat ik kleine workshop groepen heb, is juist de kwetsbaarheid van de natuur’ zegt Andrea.

Als we door de Nature First Principes lopen, begint ze meteen te vertellen dat ze achteraf spijt heeft dat ze op social media de locatie Landgoed Amelisweerd bij Utrecht gedeeld heeft. Hier is ze ooit begonnen met het fotograferen van bosanemonen, een plantensoort die, mede door haar foto’s, nu erg in de belangstelling staat bij macrofotografen. Door het delen van haar foto’s en het noemen van de locatie is de druk op dit landgoed, maar ook op andere landgoederen waar bosanemonen en andere stinsenplanten groeien, explosief toegenomen en helaas gaat niet iedereen even zorgvuldig met de planten en perken om. Die fout hoopt ze niet meer te maken. ‘Ik ben nu eenmaal iemand die graag kennis deelt en daar hoorden voor mij ook de locaties bij. Maar daar ben ik nu zeer voorzichtig mee geworden’ zegt ze.

Feit is dat een groot aantal beheerders van landgoederen niet heel erg blij meer zijn met de nog steeds toenemende stroom fotografen, waarvan er teveel de bloemen naast het pad toch minder mooi vinden dan die een paar meter verder van het pad af staan.

Andrea is een fotograaf en beweegt zich daarvoor in de natuur, zich niet altijd bewust van de impact die haar handelen daarop heeft. Ze is geen wereldverbeteraar of natuuractivist. Ze doet haar best om zich naar beste weten zo netjes mogelijk te gedragen.

‘Ik ben zeker geen heilige’, zo zegt ze zelf, ‘maar ik ben me nu veel bewuster van alles en weet nu ook veel meer dan toen ik begon. Als je begint met fotograferen ben je vaak niet genoeg op de hoogte van de kwetsbaarheid van de natuur. Ik weet nog heel goed dat ik zelf in mijn begintijd in het Belgische Hallerbos dacht dat ik heel netjes en overal op lettend in een geultje met bladeren lag en ik zo niets kapot kon maken. De anemonen stonden op een verhoging en daaromheen was niets te zien. Jan Loos van Landschap VZW liep daar rond en hij vroeg mij heel vriendelijk om op het pad te komen. Hij legde mij toen uit dat onder de bladeren de hyacinten al boven de grond kwamen. Wanneer je op die uitkomende hyacinten trapt en ze beschadigt, dan komen ze niet meer terug. Ik was heel erg blij met zijn uitleg en vooral op de manier waarop hij dat deed. Niet alleen voor mijzelf, maar ook omdat ik dit door kan geven aan mijn cursisten, zodat ook zij begrijpen waarom ze niet van het pad af moeten gaan. Het maakte mij veel meer bewust van alles om mij heen. Ik ben hem nog steeds dankbaar hiervoor.

In de herfst doe ik echt mijn best om overal rekening mee te houden. Ik kom altijd in hetzelfde stukje bos, ken de paden goed en heb ook altijd wel eenzelfde route waarvan ik weet dat we onderwerpen direct langs het pad vinden. In sommige beukenlanen of op open plekken waar beukenbomen staan en waar de grond vol met blad ligt, zoek ik wel naar paddenstoelen. Altijd oplettend naar beneden kijkend om te voorkomen dat ik iets vertrap. Ik heb wat dat betreft wel getrainde ogen, maar wat er onder het blad zit kan je natuurlijk niet zien. Dat blijft een feit.’

‘Afgelopen zomer was ik op de Azoren en gingen we mee met een walvisvaart. Geweldig maar ik schrok best wel van het vele plastic dat in zee dreef. Op de terugweg naar de haven visten de excursie leiders zo veel mogelijk plastic uit de zee en namen dat mee. Ik moet toegeven dat ik nu veel meer bewust van zwerfvuil ben geworden en het meeneem als ik dat in het bos vind’.

‘Ik kan me enorm ergeren aan mensen die hier in de uiterwaarden hun rotzooi achterlaten. Op mooie dagen zie je hier groepen mensen picknicken en als ze dan weg zijn, staan de zakken vuil bij de bomen naast het water. Ongelooflijk. Je hebt het van huis meegenomen, waarom neem je je afval dan niet mee terug. Hoe moeilijk kan het zijn?

Jaren geleden wandelden Roland en ik door de uiterwaarden en vonden we op vijf locaties grofvuil. Computers, blauwe vuilniszakken, huisraad, noem maar op. We meldden dit bij de gemeente, maar die gaven aan dat we dit bij vijf verschillende instanties moesten melden, omdat het land van vijf verschillend eigenaren was. Ja, met zoveel drempels en ontmoediging bedenk je je de volgende keer wel om te melden. Gelukkig werd het snel weggehaald. Ik vind het triest om te zien dat het ook nu nog steeds gebeurt.

Ik kan zelf vast nog meer leren over de kwetsbaarheid van de natuur. Ik probeer mijn steentje bij te dragen. Als we allemaal een beetje doen zijn we een eind op de goede weg.’

Andrea Gulickx, een bijzondere vrouw en fotografe, met een zeer eigen en inspirerende stijl en een hart voor de natuur.

https://www.andreagulickx-photography.nl