Interview met Ruud van der Bliek

Door Madeleine Lenagh

14 augustus 2021

Interview met Ruud van der Bliek, ambassadeur voor de natuurlijke wereld en nieuw teamlid van Nature First NL/BE

deur- Madeleine Lenagh, ambassadeur NL/BE

Toen ik recentelijk een oproep had gedaan voor nieuwe teamleden, meldde Ruud zich meteen aan. Ik was blij met zijn enthousiasme, zijn nuchterheid, en de manier waarop hij naar zijn praktijk kijkt als reis- en workshopleider. Tijdens een gezellige lunch heb ik hem uitgehoord over zijn werk en over Nature First.

Ruud van der Bliek, 63 jaar, ging twee jaar geleden met vervroegd pensioen na 40 jaar werken bij PostNL, de laatste 10 jaar als projectleider in organisatievernieuwingen. “Dat was meteen aanleiding om twee goede fotovrienden te ontmoeten om te starten met het ontwikkelen en begeleiden van 'andere' fotoreizen onder de naam Bluenotephoto, oa naar Herzegovina, de Italiaanse Dolomieten en Nepal. Begin dit jaar is Bluenotephoto samengegaan met de reistak van Tweemetervijf Fotografie onder de naam Fotoreisshop.”

Waarom natuurfotografie?

Eigenlijk begon het lang geleden met reis kiekjes maken.
“Bij mij is natuurfotografie voortgekomen uit mijn liefde reizen in de natuur. En de liefste reis ik naar berggebieden. Eigenlijk zijn heuvels en bergen voor mij een vereiste voor een reisbestemming. Dus bij voorkeur ben ik in de bergen van de Alpen, Noorwegen, Schotland en Nepal voor het maken van meerdaagse (kampeer)trektochten te voet of per fiets.” Op een gegeven moment besloot Ruud dat hij een betere camera nodig had voor zijn kiekjes. “Bij de fotowinkel duwden ze mij een Canon in handen. Later ben ik ook lid van een natuurfotoclub geworden, om mee te leren om te gaan.” Maar de natuurbeleving is voor hem nog belangrijker dan de fotografie.

“Wat mij tijdens foto-uitjes opvalt, is dat veel mensen zo gefocust zijn op de camera, de techniek en het 'scoren' van het perfecte plaatje, dat ze vergeten dat ze de natuur daarmee kunnen toebrengen. Maar ook dat ze vergeten om intens te genieten van de prachtige en vaak bijzondere omgeving waar ze op dat moment zijn. Ik merk dat er fotografen zijn, die de omgeving vooral door de zoeker beleven. Tegen die mensen wil ik zeggen, Ga eerst eens even rustig en zonder camera met je kont op een steen zitten en kijk om je heen!”

Bij het begeleiden van reizen is veel winst te halen voor natuurbewustzijn. Om de CO2 van de reizen te compenseren, is Fotoreisshop, net als meer reisbureaus, aangesloten bij Trees For All. Maar dat is voor hem niet genoeg. Neem een voorbeeld als afval. Ruud citeert de NKBV (Nederlandse Klim en Bergsport Vereniging), waar hij een aantal jaren regionaal bestuurslid van is geweest, “Als je de volle fles de berg op kunt dragen, kun je hem ook leeg mee naar beneden nemen.” En dat weet je als je weet dat afval uit de bergen vaak per helikopter naar het dal wordt gebracht. Afvalverwerking is duur en voor veel arme landen als Nepal een luxe. Het beste dat je voor zo'n land kunt doen, is zorgen dat je zo min mogelijk afval laat ontstaan. Voor hun Nepal reis naar Bardia gaat Fotoreisshop binnenkort flessen met filters zolang die rossen hervuld kunnen worden om af te komen van de wegwerp plastic flessen. In de hoop dan minder afgedankte flessen langs de kant van de weg te zien liggen.

Is de negatieve impact van toeristen op de natuur een reden om niet meer te reizen?

Ruud en ik zijn het met elkaar eens dat dit een tweezijdig zwaard is. Vele mensen en hun gezinnen zijn afhankelijk van de inkomsten van dit soort toerisme. “Toen COVID uitbrak, en de wandelaars en klimmers niet meer naar Nepal konden, werden onder andere gidsen en dragers onderkend en hadden een verloop van tijd, zelfs niets meer te eten.” Ook veel goede initiatieven voor natuurbehoud en lokale educatie worden bereikt vanuit het toerisme.

Thuis in Nederland valt ook veel winst te behalen op het gebied van actie en educatie. Tijdens een macroworkshop is Ruud op dat iedereen vastbesloten is op die ene vlinder op die ene bloem in een pol planten. Ze staan er allemaal omheen om de vlinder te fotograferen. Hij heeft gewacht totdat ze vertrokken waren en maakte vervolgens een foto van de omgeving, waar alles platgetrapt was en alleen die ene pol planten nog overeind stonden. “Mensen zouden vaker wat achterom moeten kijken en zich bewust worden van wat hun gedrag teweeg kan brengen. Ik ben ook niet kamerser dan de pauze en leer elke dag. Ik kom nog steeds in situaties dat ik mezelf achteraf afvraagt of dit nu zo'n handige actie was. Als Nature First, samen met iedereen die de principes een warm hart toedraagt, kunnen we mensen stimuleren die zich regelmatig afvragen, dan hebben we allemaal heel veel bereikt.

Maar Ruud is beducht voor betutteling. Het is beter om de juiste vragen te stellen en onderwerpen bespreekbaar te maken dan mensen om 'fout gedrag' aan te wijzen. Dergelijke gesprekken kunnen heel goed tijdens workshops en fotoreizen worden gevoerd, zolang ze respectvol en niet verwijtend verlopen. “De onderwerpen liggen voor het openen.”

Ruud heeft zich aangesloten bij Nature First omdat hij begon met en zuinig op de natuur is en dit naar anderen zal uitdragen. “Maar het moet niet blijven steken in goede bedoelingen.” Hetzelfde geldt voor de Partner-status, die Fotoreisshop van plan is om te vragen. “Natuurlijk draag je wat uit als je het logo op je website plaatst. Dat is goed voor de Nature First-doelstellingen en ook goed voor het bedrijf. Maar het gaat niet om pronken met een logo. Het gaat er om duidelijk te laten zien dat Fotoreisshop en haar reisbegeleiders het beschermen van de natuur door eigen handelen als een prioriteit ziet.”

Bewustwording is een zaak van lange adem. Vier Nature First-teamleden ontmoetten een achterban op Facebook van ongeveer 250 mensen is een druppel op de volgende plaat in een land van 17 miljoen Nederlanders. “Iedereen mag zich goed realiseren dat we de natuur nodig hebben. En natuurfotografen helemaal, anders hebben we niets te fotograferen.” Heeft de natuur ons nodig? Natuurfotografie speelt tot op de dag van een belangrijke rol in de richting van hoe zuinig wij op de natuur zouden moeten zijn.

“Het overgrote deel van de natuurfotografie is puur kopieergedrag. Dit wil ik ook! Zo zitten de meeste Nederlandse natuurfotografen in elkaar.” Niks mis mee als je er blij van wordt, maar het presteert wel de druk op die specifieke locaties flink op. Wat dat betreft heeft Ruud geen behoefte aan een bijzondere foto, die al vaak gemaakt is, te herhalen of die locaties ook te bezoeken. Er zijn reizen waarbij zijn camera soms uit de tas komt en het hem vooral om de beleving gaat. “De foto's, meestal mooier dan ik zelf kan, zijn toch al gemaakt.”

Waar zouden wij als team ons de vorige tijd mee bezig moeten houden?
Ruud zal zich inzetten om de presentatie voor fotoclubs gereed te maken. “Maar we moeten ook de diverse foto-opleidingen niet vergeten, daar leren mensen fotograferen.” Praktische acties als opruimdagen zijn leuk en enthousiast maar bereiken vooral de mensen die zich daar al bewust van zijn. Aanwezigheid op fotofestivals, met een stand en materiaal om uit te delen is zeker waardevol. Het is steeds blijven zoeken naar concrete acties die onze doelstellingen dichter bij de mensen brengen.

Ik ben zeker blij met zijn aanwezigheid in ons team! Samen met Ron van Gool en Etienne Courtens zullen wij onze rol gaan vormen als ambassadeurs voor de natuurlijke wereld in Nederland en België.